De coronapandemie bestrijden is niet als fietsen

▼ (Sorry, weer een lange introductie... kan je overslaan, fietsgedeelte onder het plaatje.)

Ik maakte me best zorgen over hoe de COVID-19-pandemie zich zou ontwikkelen wanneer in september de kinderen weer naar school en studenten naar HBO en universiteit zouden gaan. Dat bleek mee te vallen: de besmettingscijfers gingen zowaar omlaag. Niet vreemd dus dat het kabinet besloot om per 26 september versoepelingen door te voeren. Wel gingen ze hier verder dan de aanbevelingen van de experts van het OMT. En een stijging van de besmettingen was ingecalculeerd, ook al moest je bij de horeca en dergelijke voortaan met een QR-code aantonen dat je gevaccineerd bent, COVID doorgemaakt hebt of negatief getest bent.

En de cijfers liepen inderdaad redelijk vlot op, met een R-waarde van al snel 1,2, wat betekent dat het aantal besmette mensen per dag elke twee weken verdubbelt. Dus vanaf 1700 per dag op 30 september naar 23600 op 18 november. Overigens is diezelfde trend te zien in de landen om ons heen en in oost-Europa. In zuid-Europa is ook een opgaande lijn in het aantal besmettingen, maar dit gaat wel veel langzamer. Hogere vaccinatiegraad? Ik denk eerder het weer: Bijvoorbeeld, in Madrid is het in oktober nog heel prettig zomer-achtig weer.

Dat gaat natuurlijk niet goed, dus het kabinet kondigde in twee stappen een aantal maatregelen aan. Vanaf 13 oktober gaat de horeca om 20 uur dicht, weer mondkapjes in de winkels en een beperkte groepsgrootte voor evenementen en onderwijs. Ook het verzoek om zo veel mogelijk thuis te werken en niet meer dan vier mensen thuis te ontvangen.

Sindsdien is het wachten op het effect. Mijn inschatting: lang niet voldoende om een R-waarde van 1,2 terug te brengen tot bijvoorbeeld onder de 0,9. Dan duurt het nog altijd acht weken om terug te komen op 4000 besmettingen per dag, waarvan Ernst Kuipers zegt dat de zorg het zonder problemen aankan.

Dan komen we nu bij mijn punt: een pandemie is niet als fietsen.

Bij het fietsen moet je continu balanceren om niet naar links of naar rechts om te vallen. Hierbij loop je het risico om te snel bij te sturen, terwijl je al de goede kant op ging. Dus schiet je nog harder de andere kant op om dat weer te compenseren. Vandaar het geslinger van een beginnende fietser.

Het kabinet past die logica toe op het bestrijden van de pandemie: neem maatregelen, wacht dan zo'n twee weken of die effect hebben, ga dan eventueel denken over nieuwe maatregelen.

Maar wat nu als de huidige maatregelen niet werken? Vrijdag was de verwachting dat we twee weken later op 2600 mensen in het ziekenhuis zouden zitten. Vandaag is het al 2500. Het hoogste punt tot nu toe was 2900 in januari, maar intussen zijn zorgmedewerkers vertrokken en er zitten er erg veel ziek thuis.

Een zorginfarct is al niet meer te voorkomen, waarbij de ziekenhuizen alleen nog de alleracuutste patiënten behandelen. Maar wat daarna? Als we nog een paar weken op het niveau blijven waar wekelijks bijna 1% van de bevolking positief getest wordt, dan denk ik niet dat we net op tijd weer terug kunnen vanaf de rand van de afgrond zoals bij de eerdere grote golven. Ofwel: code zwart, het officieel of de facto weigeren van patiënten die een levensreddende behandeling nodig hebben.

Voor veel mensen is de zorg een ver-van-hun-bedshow, en die willen "gewoon" de deur uit. Of: ze zien de bui al hangen, en nu nog snel zolang het kan. (Stond in een uitnodiging die ik een tijdje geleden kreeg.) De mensen die wel weten, of aan den lijve ondervonden hebben, hoe belangrijk een functionerende gezondheidszorg is gaan op deze manier ook hun vertrouwen in de politiek verliezen.

En ondertussen geven Rutte en De Jonge de bevolking de schuld: hou je beter aan de maatregelen! Eveneens een smeekbede in hoofdletters van het OMT. Natuurlijk, moeten we allemaal doen. Maar het is wel erg goedkoop de schuld af te schuiven op de burgers. Dit virus is in deze tijd van het jaar gewoon zo ontzettend besmettelijk dat zelfs oppassende burgers een aanzienlijk risico lopen. Hier gaat alleen voldoende stevig overheidsingrijpen een effect hebben. Dus: die lockdown komt er, de vraag is alleen hoe snel.

Ondertussen blijkt dat de grootste stijging bij kinderen onder de 12 zit. Van de kinderen van 11 jaar werd afgelopen week maar liefst 1 op de 40 positief getest, bijna een verdubbeling in een week (van 1,38% een week eerder naar 2,51% vorige week). Dus moeilijk te zien hoe we dit onder controle krijgen zolang de scholen open blijven.

Permalink - posted 2021-11-23

Gaat de formatie nu toch echt beginnen?

▼ De situatie tot nu toe: zes partijen zijn bereid te praten over regeringsdeelname. Hiervan zijn er drie onmisbaar voor een meerderheindsregering: VVD, D66 en CDA. Daar moet dan nog ofwel ChristenUnie, ofwel GroenLinks ofwel PvdA bij om aan een meerderheid in de tweede kamer te komen. VVD en CDA willen graag doorgaan met de huidige coalitie (VVD, D66, CDA, CU), maar zijn ook wel bereid om te praten over VVD/D66/CDA/GL of VVD/D66/CDA/PvdA, maar niet een combinatie met zowel GL als PvdA.

GroenLinks en PvdA willen wel praten over VVD/D66/CDA/GL/PvdA, maar niet over een combinatie met maar één van hen twee. D66 heeft een voorkeur voor VVD/D66/CDA/GL/PvdA en wil (liever?) niet met CU. De ChristenUnie wil eigenlijk helemaal niet zo en voelt zich "ongewenst" door D66, maar is bereid te gaan praten als er geen andere meerderheidsopties zijn. Overigens heeft alleen een combinatie van minstens vijf partijen een meerderheid in de eerste kamer.

Na een congres van de PvdA en een bijpraatsessie van GroenLinks gister is duidelijk dat die twee partijen elkaar vasthouden bij de formatie en dat de leden daar achter staan. Dus hiermee is de optie van VVD/D66/CDA en één linkse partij van tafel. Diezelfde avond wisten journalisten te melden dat dit voor VVD en CDA geen verschil maakt en dat zij nog steeds niet met de beide linkse partijen samen verder willen.

De vraag is alleen of ze dat menen, of dat dit alleen een ultieme poging is om D66 en CU onder druk te zetten om nu te gaan praten zonder dat Rutte en/of Hoekstra in het openbaar een definitieve blokkade tegen GroenLinks en PvdA samen hoeven uit te spreken. Daar kleeft namelijk een groot nadeel aan: zodra die twee partijen afgeserveerd zijn zullen ze vol in de oppositiestand gaan. Het vrolijk demissionair doorregeren van Rutte wordt dan lastiger.

Het is niet helemaal uit te sluiten dat D66 en CU nu toch aan tafel willen, maar dat is toch onwaarschijnlijk. Dat hebben ze immers de afgelopen vijf maanden ook niet gedaan. Voor CU is het ook zeer onaantrekkelijk als de optie VVD/D66/CDA met GL en/of PvdA boven de markt blijft hangen.

Dan toch maar hardop GroenLinks plus PvdA blokkeren? Als Rutte dat doet dan legt dat aanzienlijk meer druk op D66 en CU om te gaan praten over het voortzetten van de huidige coalitie. Maar het is wel een enorm risico: als die twee toch niet willen, of de gesprekken beginnen wel maar lopen vast, dan is de enig overblijvende optie een minderheidskabinet. Lijkt mij niet aantrekkelijk voor Rutte, die dan in het parlement naar meerderheden op zoek moet, maar nu toch wel zonder gunfactor.

Het zou ook kunnen dat Rutte wel met GL en PvdA wil, maar Hoekstra dit blokkeert. Hij staat er immers om bekend ongekend hard te onderhandelen. Dan zou VVD/D66/GL/PvdA een optie zijn. Die combinatie heeft 75 zetels in de tweede kamer. Niet voldoende om stemmingen te winnen, maar wel voldoende om moties van wantrouwen tegen te houden. Hoekstra zou het CDA dan weer moeten heropbouwen in de oppositie, waar Hoekstra zich dan naast ex-CDA'er Pieter Omtzigt staande zal moeten houden.

Als alle poten stijf gehouden worden zal het dus een minderheidsregering moeten worden. VVD/D66/CDA hebben bijna een meerderheid, dus getalsmatig is dat een heel redelijke combinatie die vrij makkelijk aan meerderheden zou moeten kunnen komen. Maar dit is zeer onaantrekkelijk voor D66, met twee rechtse coalitiegenoten en ook nog een in meerderheid rechts parlement. Alternatief is VVD/D66. Dat is evenwichtiger qual links-rechtsverhouding. Die combinatie heeft dan wel al snel drie partijen nodig (kleine 20 zetels) voor een meerderheid voor z'n plannen, dus grote kans dat zo'n kabinet vrij weinig voor elkaar krijgt. En wederom onaantrekkelijk voor het CDA die dan in de al dan niet constructieve oppositie terecht komt.

Of misschien een minderheidsregering VVD/CDA. Die hebben samen maar 48 zetels, dus moeten dan bijna 30 zetels aan steun bij elkaar sprokkelen in de tweede kamer. Met alle rechtse partijen, partijtjes en afsplitsingen bij elkaar lukt dat net, maar Geert Wilders heeft natuurlijk zo een motie van wantrouwen ingediend...

Conclusie: de combinatie GL/PvdA blokkeren is hoog spel voor Rutte en Hoekstra. Misschien dat ze daarmee krijgen wat ze willen: het continueren van de huidige coalitie. Maar het risico is enorm: als VVD/D66/CDA/CU niet lukt blijven er alleen slechte opties over.

Daar staat tegenover dat gaan praten met GL en PvdA voornamelijk voordelen heeft: die partijen zullen dan in het parlement vooralsnog hun tanden niet laten zien, zodat het demissionaire kabinet zonder problemen verder kan, en alle andere opties blijven nog open. Als de onderhandelingen met GL en PvdA mislukken is het een stuk moeilijker voor Kaag en Seegers om de combinatie VVD/D66/CDA/CU af te blijven wijzen.

Tot nu toe hebben Rutte en Hoekstra geweigerd hom of kuit te geven. Maar nu GroenLinks en PvdA zo duidelijk hun bereidheid te gaan formeren hebben uitgesproken zal het niet lang duren voordat verdere (openbare) stilte de facto een afwijzing wordt, en zonder zicht op vooruitgang zal zelfs het engelengeduld van informateur Hamer een keer op zijn en zal zij een eindverslag aan de tweede kamer sturen, met daarin wat de verschillende partijen wel en niet willen. Dat zou heel goed komende week al kunnen zijn.

Permalink - posted 2021-08-29

De (on)zin van vaccinatiebewijzen

▼ Dit artikel op de website van EW Magazine geeft de huidige stemming over vaccinatiebewijzen goed weer: Stijgen ziekenhuisopnames dit najaar? Dan komt Duitsland met vaccinatieplicht. In de VS houden de federale overheid, New York City en veel grote bedrijven niet-gevaccineerden buiten de deur.

Jammer toch dat dit totaal geen toegevoegde waarde heeft. De delta-variant heeft weinig moeite gevaccineerden te besmetten, en die zijn daarna ook weer besmettelijk voor anderen. En vaak nauwelijks ziek, zodat ze minder thuisblijven en zich minder laten testen.

Dus om verspreiding van het virus tegen te gaan heeft het eisen van een vaccinatie nauwelijks zin. En door allerlei zaken open te gooien voor gevaccineerden gaat er meer virus rond, dus ook die ongevaccineerden die niet mochten komen lopen zo elders meer risico. Die help je er dus ook nauwelijks mee.

Dus: bij testen voor toegang iedereen testen. En eigenlijk alleen maar met een PCR-test, de sneltests missen sowieso 20% van de besmettingen en de deltavariant komt zo snel op dat je vandaag nog negatief kan testen met een sneltest en morgen al besmettelijk kan zijn. De PCR-test ziet het virus eerder en is betrouwbaarder.

Voorzichtig versoepelen kan waarschijnlijk wel, maar geef mensen die dat willen alsjeblieft de ruimte om voorzichtiger te blijven. Dus wel verplicht een mondkapje in de supermarkt, zou ik zeggen. En niet het hele (hoger) onderwijs in één klap zonder enige beperking open gooien, zoals die sector graag wil. Als het dan mis gaat gaat het ook gelijk op enorme schaal mis. Laat ze daar liever werken aan een stappenplan voor versoepelen. Bijvoorbeeld, eerst alleen werkcolleges voor eerstejaars in persoon. Als dat twee weken goed gaat, uitbreiden naar hogerejaars, en hoorcolleges in grote volle zalen pas weer als later in het najaar alles nog onder controle is.

(Tussen 1 en 19 juli waren van de mensen waarbij de vaccinatiestatus bekend was 14% van de besmette personen gedeeltelijk gevaccineerd en 9% volledig gevaccineerd. In de groep 50 - 59 jaar was dit zelfs 46% en 29%, respectievelijk.)

Permalink - posted 2021-08-04